سیستم ترمز، یکی از پیچیده‌ترین و حساس‌ترین سیستم‌های یک خودرو است. هماهنگی بین اجزای مختلف این سیستم، نقش حیاتی در ایمنی رانندگی ایفا می‌کند. لنت ترمز و دیسک، دو قطعه کلیدی هستند که درهنگام ترمزگیری با یکدیگر اصطکاک ایجاد کرده و خودرو را متوقف می‌کنند. اما آیا این دو قطعه باید همیشه به صورت همزمان تعویض شوند؟ در این مقاله، به بررسی فنی این موضوع می پردازیم.
لنت ترمز و دیسک ترمز؛ هرکدام چه وظیفه ای دارند؟
قبل از اینکه وارد بحث تعویض همزمان لنت و دیسک ترمز شویم، بهتر است ابتدا وظایف هرکدام از این اجزا را بشناسیم:
*لنت ترمز: لنت‌ها قطعاتی هستند که هنگام فشردن پدال ترمز با دیسک ترمز تماس پیدا می‌کنند و نیروی اصطکاک ایجاد می‌کنند. این اصطکاک باعث کاهش سرعت چرخ‌ها و در نهایت توقف خودرو می‌شود. لنت‌های ترمز معمولاً از مواد مختلفی مانند فلزات ترکیبی یا سرامیک ساخته می‌شوند.
*دیسک ترمز: دیسک‌ها صفحات فلزی هستند که در کنار لنت‌های ترمز قرار می‌گیرند. این دیسک‌ها وظیفه دارند تا اصطکاک لازم را برای کاهش سرعت خودرو فراهم کنند. دیسک‌ها معمولاً از فولاد یا چدن ساخته می‌شوند و تحت فشار بسیار زیادی قرار می‌گیرند.
آیا تعویض همزمان لنت و دیسک ترمز ضروری است؟
برای پاسخ به این سوال، باید به چند نکته مهم توجه کنیم:
1.وضعیت لنت‌ها
لنت‌های ترمز در هنگام استفاده فرسوده می‌شوند و این فرآیند معمولاً به تدریج اتفاق می‌افتد. هنگامی که لنت‌ها به حداقل ضخامت خود برسند، دیگر قادر به ایجاد اصطکاک کافی نخواهند بود و ممکن است آسیب‌های بیشتری به دیسک ترمز وارد کنند.
2.وضعیت دیسک‌ها
دیسک‌های ترمز هم مانند لنت‌ها تحت فشار زیادی قرار دارند. آن‌ها ممکن است پس از مدت زمان مشخصی دچار آسیب‌هایی مانند ترک خوردگی، تاب خوردگی یا ساییدگی شوند. اگر دیسک‌ها به شدت آسیب دیده باشند، حتی تعویض لنت‌ها نیز نمی‌تواند عملکرد مناسب سیستم ترمز را تضمین کند.
3.تاثیر ساییدگی لنت‌ها بر دیسک‌ها
یکی از دلایل اصلی برای تعویض همزمان لنت و دیسک ترمز این است که وقتی لنت‌ها فرسوده می‌شوند، ممکن است به دیسک‌های ترمز آسیب وارد کنند. اگر لنت‌ها بیش از حد اصطکاک پیدا کنند ممکن است ذرات فلزی از لنت به دیسک منتقل شوند و باعث خراشیدگی یا آسیب به سطح دیسک شوند.
4.هزینه‌ها و صرفه‌جویی در زمان
تعویض همزمان لنت و دیسک ترمز ممکن است هزینه‌بر به نظر برسد، اما در بسیاری از مواقع این اقدام می‌تواند از هزینه‌های بلندمدت جلوگیری کند. تعویض هر کدام از این اجزا به تنهایی می‌تواند باعث آسیب‌های بیشتر به دیگر بخش‌ها شود و در نهایت نیاز به تعویض مجدد دیسک یا لنت را پیش آورد. بنابراین، تعویض همزمان ممکن است در نهایت به صرفه‌تر باشد.
5.توصیه‌های کارشناسان خودرو
اکثر کارشناسان خودرو توصیه می‌کنند که در صورت نیاز به تعویض لنت‌ها، دیسک‌ها نیز بررسی شوند. اگر دیسک‌ها دچار آسیب شده باشند، بهتر است که همزمان با لنت‌ها تعویض شوند. در غیر این صورت، عملکرد سیستم ترمز به طور کامل بهینه نخواهد بود و احتمال ایجاد صدا یا لرزش در هنگام ترمزگیری وجود خواهد داشت.
6.نوع رانندگی : رانندگی در شهر، جاده و به خصوص به سبک اسپرت، فشار زیادی بر سیستم ترمز وارد می‌کند. توقف‌ها و شروع‌های مکرر در شهر، استفاده مداوم از ترمز در ترافیک، سرعت بالا و ترمزگیری‌های ناگهانی در جاده و شتاب‌گیری‌های سریع و ترمزگیری‌های شدید در رانندگی اسپرت، همگی باعث افزایش اصطکاک، تولید گرما و فشار بر لنت‌ها و دیسک‌ها می‌شوند. این شرایط باعث سایش سریع‌تر قطعات، ایجاد ترک و تابیدگی در دیسک‌ها و سایش نامنظم لنت‌ها می‌شود.
تعویض همزمان لنت و دیسک ترمز چه زمانی ضروری است؟
رسیدن ضخامت دیسک به حداقل استاندارد، تاب برداشتن دیسک، سایش غیر یکنواخت لنت و حتی تصادفات جزئی از جمله دلایلی هستند که تعویض همزمان لنت و دیسک ترمز را الزامی می‌کنند. در این شرایط، تعویض تنها یکی از قطعات نه تنها مشکل را به طور کامل برطرف نمی‌کند، بلکه می‌تواند به قطعه جدید نیز آسیب برساند. تعویض همزمان این دو قطعه باعث بهبود عملکرد کلی سیستم ترمز، افزایش قدرت ترمز و افزایش طول عمر قطعات جدید می‌شود که بهترین راه برای اطمینان از عملکرد ایمن و کارآمد سیستم ترمز خودرو است.
نتایج عدم تعویض همزمان لنت ترمز و دیسک چرخ
عوض کردن این دو قطعه در زمان های متفاوت باعث می شود، دیسک به طور یکنواخت فرسوده نشود و دوباره آسیب ببیند. هزینه‌ی بیشتر، صرف وقت بیشتر در تعمیرگاه و حتی آسیب به سیستم ترمز از عواقب این کار است. استفاده از دیسک چرخ جدید به همراه لنت ترمز قدیمی، می‌تواند عواقب جدی برای سیستم ترمز خودرو به همراه داشته باشد. در چنین شرایطی، به دلیل تفاوت در جنس و سطح اصطکاک دیسک جدید و لنت قدیمی، عملکرد سیستم ترمز به شدت افت می‌کند. این امر منجر به افزایش فاصله توقف خودرو، کاهش قدرت ترمزگیری و در نهایت، کاهش ایمنی سرنشینان می‌شود. علاوه بر کاهش عملکرد، استفاده از لنت قدیمی با دیسک جدید می‌تواند باعث ایجاد لرزش در هنگام ترمزگیری، تولید صدای غیرعادی و حتی آسیب دیدن زودهنگام دیسک جدید شود. همچنین، عدم هماهنگی بین دیسک و لنت می‌تواند به اختلال در سیستم آب‌بندی ترمز منجر شده و در دراز مدت، به سایر اجزای سیستم ترمز نیز آسیب برساند. لنت های قدیمی به هیچ عنوان سطح صاف و مسطحی نخواهند داشت. بنابراین قراردادن آن ها بر روی دیسک های جدید، برابر با آسیب زدن یا کوتاه کردن عمر قطعاتی است که به تازگی برای آن ها مبلغی را پرداخت کرده‌اید. در نظر بگیرید که لنت‌ها معمولاً ارزان‌تر از دیسک‌ها هستند، پس مبلغ چشمگیری به هزینه‌های تعمیر اضافه نمی‌شود. در عوض این کار، عملکرد ترمز بهتری خواهید داشت و برای مدتی از تعمیر ترمز و سایر هزینه‌ها جلوگیری می‌کنید.
نتیجه گیری:
بسیاری از رانندگان بر این باورند که دیسک ترمز یک قطعه ثابت و غیرقابل مصرف است و تنها لنت ترمز نیاز به تعویض دارد. در حالی که این باور صحیح نیست، دیسک ترمز نیز همانند لنت ترمز، یک قطعه مصرفی بوده و در اثر استفاده مداوم دچار اصطاک و کاهش ضخامت می‌شود. استفاده از دیسک ترمز جدید به همراه لنت ترمزقدیمی، می‌تواند عواقب جدی برای سیستم ترمز خودرو به همراه داشته باشد. همچنین عدم هماهنگی بین دیسک و لنت، می‌تواند به لرزش پدال ترمز، تولید صدای غیرعادی و حتی آسیب دیدن زودهنگام دیسک نو منجر شود. بنابراین بهترین حالت این است که با تعویض دیسک چرخ، لنت ترمز نو استاندارد و مرغوب استفاده کرده و از استفاده مجدد لنت ترمز قدیمی با دیسک جدید خودداری کنید.
